ISANG SURING BASA (EL FILIBUSTERISMO)

 

ISANG SURING BASA

(EL FILIBUSTERISMO)

TRISTAN JUSTINE M. SANTOS
(10 – SSC B)

Ang nobelang ”El Filibusterismo” (Ang Paghahari ng Kasakiman sa tagalog o The Reign of Greed sa Ingles) ay ang pangalawang nobela ni Jose Rizal, pambansang bayani ng Pilipinas. Tulad ng hinalinhan nito, ang mas kilalang Noli Me Tangere, ang Fili ay isinulat sa Castilian habang si Rizal ay naglalakbay at nag-aaral sa Europa. Nailathala ito sa Ghent noong 1891 at kalaunan ay isinalin sa Ingles, Aleman, Pranses, Hapon, Tagalog, Ilonggo, at iba pang mga wika.

Sa loob ng maraming taon, ang mga kopya ng El Fili ay naipuslit sa Pilipinas matapos itong hatulan bilang subersibo ng mga awtoridad ng Espanya. May mga karakter mula sa Noli (na sina Basilio, Dona Victorina, Padre Salvi) ang bumalik habang ang mga bago ay ipinakilala: Simoun, ang nagbago na Ibarra; Cabesang Tales at ang kanyang pakikibaka para sa hustisya; ang nasyonalista na si Isagani; ang pari ng Indio na si Padre Florentino.

Sa nobelang ito, sinundan natin ang karakter ni Simoun, isang dating mag-aaral ng medisina na ngayon ay mayaman at may impluwensiya sa lipunan. Siya ay nagtatago sa likod ng isang malupit na maskara, at mayroon siyang masidhing galit sa pamahalaan at lipunan. Sinusubukan niyang gamitin ang kanyang impluwensiya at kayamanan upang magapi ang sistema at mga opisyal ng gobyerno, na ayon sa kanya ay mga nagpapahirap sa mga mahihirap na Pilipino. Kasama niya sa kanyang mga plano ang pagbibigay ng pananakot at paglalagay ng mga pagsubok sa buhay ng mga taong nagpapahirap sa mga Pilipino.

Samantala, ang karakter ni Basilio, ang dating bata sa "Noli Me Tangere", ay nagtatrabaho bilang guro at naghahangad ng mabuting kinabukasan para sa kanyang pamilya. Hinikayat siya ni Ibarra upang tulungan siya sa pagbubuga ng isang bomba sa isang pagtitipon sa lipunan, na nagpapahiwatig ng simula ng rebolusyon.

 

Gayunpaman, binabalaan ni Basilio ang kanyang kaibigan na si Isagani. Napagtatanto na ang babae na kanyang minamahal ay nasa gusali, kaya ibinabagsak ni Isagani ang bomba sa ilog, na pinigilan ang pagsabog at ang rebolusyon. Dahil sa mga bagay na ito, si Simoun ay pinagisipang magpapakamatay sa pamamagitan ng pagkuha ng lason at nakahanap ng lugar kung saan siya’y magpapatiwakal sa bahay ng isang pari, si Padre Florentino, na nakakarinig ng kanyang huling pagpapahayag at tinitiyak sa kanya na hindi lahat ng pag-asa ay nawala.

Sa kamatayan ni Simoun, si Padre Florentino ay inihagis ang mga hiyas sa dagat, at nagsasabi na ang mga hiyas na dating ginagamit sa suhol at korap na mga tao, ay inaasahan na isang araw na magamit ang mga ito para sa isang makabuluhang layunin.

Ang nobelang ito ay hindi lamang isang paglalahad ng mga suliranin, kundi rin isang pagpapakita ng pag-asa at pakikibaka ng mga Pilipino para sa pagbabago at kalayaan. Kahit na hindi natupad ang mga layunin ni Simoun, ang kanyang mga paninindigan ay nagpakita ng tapang at determinasyon na magkaroon ng pagbabago sa lipunan.

Bukod sa mga tungkol sa panlipunan, ang nobelang ito ay nagbibigay din ng mga aral sa moralidad at etika. Ipinapakita nito ang mga konsepto tulad ng katapatan, pagkakaisa, katarungan, at pag-ibig sa bayan. Pinapakita rin nito kung paano ang mga desisyon at aksyon ng isang tao ay maaaring makaapekto sa buhay ng iba.

Sa kabuuan, ang "El Filibusterismo" ay isang kritisismo sa kasaysayan at lipunan ng Pilipinas noong panahon ng kolonyalismo ng Espanya. Nagbibigay ito ng isang malalim na paglalarawan sa mga suliranin na kinakaharap ng mga Pilipino noong mga panahong iyon, kabilang ang mga katiwalian sa pamahalaan, pagkakait ng karapatan at kalayaan, at ang mga maling paniniwala at kahinaan ng mga tao. Ito ay isang mahalagang akda sa panitikang Pilipino at isa sa mga nagpapakita ng pagmamahal sa bayan at pagtitiwala sa kakayahan ng mga Pilipino na makamit ang pagbabago at kalayaan.sa bayan at pagtitiwala sa kakayahan ng mga Pilipino na makamit ang pagbabago at kalayaan.